Gevolgen
Het verkeerd gebruik van opioïden kan leiden tot nadelige gevolgen voor de patiënt, zoals intoxicatie en verslaving. Nederlands onderzoek bracht de omvang van deze gevolgen in kaart. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen opioïden die op recept verkrijgbaar zijn en vooral als pijnstiller worden ingezet, en andere opioïden. Hiertoe worden heroïne, opium en methadon gerekend. Opium wordt in de praktijk nauwelijks nog gebruikt.
Ziekenhuisopnames
In 2017 waren er 7,8 ziekenhuisopnames per 100.000 inwoners vanwege een intoxicatie met opioïden. De meeste opnames, namelijk 6,8 per 100.000 inwoners waren gerelateerd aan opioïden die op recept verkrijgbaar zijn. In 2008 waren er 1,3 opnames per 100.000 inwoners gerelateerd aan opioïden op recept. Het aantal ziekenhuisopnames waarbij heroïne, opium of methadon betrokken waren, was stabiel tussen 2008 en 2017 en ligt rond 1,2 per 100.000 (Kalkman, 2019).
Behandeling van verslaving
Een deel van de mensen met een verslaving aan opioïden is onder behandeling van een instelling voor verslavingszorg. Het aantal mensen onder behandeling bij een instelling voor verslavingszorg vanwege verslaving aan opioïden, is tussen 2008 en 2015 gedaald van 80 naar 55 per 100.000 inwoners. Meer dan 80% van de behandelingen zijn voor verslaving aan heroïne. Het aantal behandelingen van verslaving aan opioïden op recept is gestegen van 3,1 naar 5,6 per 100.000 inwoners. Dit is waarschijnlijk een onderschatting van het werkelijke aantal, omdat veel patiënten door de huisarts of in het ziekenhuis worden begeleid. Deze patiënten zijn niet opgenomen in de registratie van instellingen voor verslavingszorg (Kalkman, 2019).
Overlijden
Naar schatting overleden in 2017 0,49 per 100.000 inwoners aan de gevolgen van een intoxicatie met opioïden die op recept verkrijgbaar zijn. Tussen 2008 en 2014 lag dit aantal gemiddeld op 0,091 per 100.000 inwoners. Het aantal mensen dat overlijdt als gevolg van intoxicatie met heroïne, opium of methadon is stabiel op 0,13 per 100.000 inwoners (Kalkman, 2019).